สมุนไพรพื้นบ้าน
หญ้าดอกขาว (ม่านพระอินทร์)
ชื่ออื่น ๆ
- หญ้าสามวัน (เชียงใหม่)
- เสือสามขา (ตราด)
- ถั่วแฮะดิน/ฝรั่งโคก (เลย)
- ก้านธูป/ต้นก้านธูป (จันทบุรี)
- หนาดหนา (ชัยภูมิ)
- หญ้าละออง/หญ้าดอกขาว/หญ้าหมอน้อย/หมอน้อย (กรุงเทพฯ)
- เซียวซัวโห้ว/เซียหั่งเช่า (จีนแต้จิ๋ว)
- เย่เซียงหนิว/เซียวซานหู่/เซียวซัวเฮา/ซางหางฉ่าว (จีนกลาง)
- ผ้ำสามวัน
- ม่านพระอินทร์
- ยาไม่ต้องย่าง
ชื่อวิทยาศาสตร์
- Vernonia cinerea (L) Less.
ชื่อวงศ์
- Compositae
ลักษณะเฉพาะทางกายภาพ
ต้น
หญ้าดอกขาว เป็นพรรณไม้ล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุได้ประมาณ 1-5 ปี มึความสูงของต้นประมาณ 15-80 ซม. ลำต้นตั้งตรงแตกกิ่งก้านน้อย กิ่งและก้านเรียว มีลักษณะเป็นร่องและมีขนสีเทาขึ้นปกคลุม มีลานเส้นนูนขึ้นตามข้อ
ใบ
ใบของหญ้าดอกขาว เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปวงรีแคบ รูปไข่ ใบบริเวณโคนต้นขนาดใหญ่กว่าปลายยอด ปลายใบมนหรือแหลม โคนใบมนหรือแหลม ขอบใบจักฟันเลื่อย
ดอก
ดอกของหญ้าดอกขาวออกเป็นช่อกระจุกแน่นบริเวณปลายยอด ช่อหนึ่งมีดอกย่อยประมาณ 20 ดอก ดอกออกรวมกันเป็นช่อแยกแขนง ดอกย่อยมีขนาดเล็ก ลักษณะของดอกย่อยเป็นหลอดยาวประมาณ 7 มม. และกว้างประมาณ 3 มม. ดอกเป็นสีม่วงอ่อนอมสีแดง สีม่วง หรือสีชมพู เมื่อดอกบานเต็มที่สีจะจางลง
ผล
ผลของหญ้าดอกขาว เมื่อดอกร่วงโรยแล้ว จะมีผลติด มีขนที่ข้อเป็นสีขาว ข้างในผลมีเมล็ดเดี่ยวเปลือกของมันแข็ง และแห้งไม่แตก มีขนาดยาวประมาณ 2 มม.
ส่วนที่ใช้เป็นยา
- เมล็ด
- ราก
- ต้น
- ใบ
สรรพคุณของสมุนไพร
เมล็ด
ใช้เมล็ดแห้ง ประมาณ 2-4 กรัม นำมาป่นให้ละเอียด ใช้ชงกับน้ำร้อนกิน เป็นยาขับพยาธิเส้นด้าย ปัสสาวะขัด ท้องอืด บำรุงธาตุ โรคผิวหนังเรื้อรัง โรคผิวหนังด่างขาว และเป็นยาแก้พิษ
ราก
ใช้รากสด 30-60 กรัม (แห้ง 15-30 กรัม) นำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาขับพยาธิ ขับปัสสาวะ แก้ไอเรื้อรัง ช่วยเร่งดอก และขับรกหลังคลอด
ต้น
ใช้ลำต้นแห้ง ประมาณ 10-15 กรัม นำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาแก้ไข ปวดท้อง ท้องเฟ้อ ท้องขึ้น แผลบวมอักเสบ ความดันโลหิตสูง หรือใช้ตำให้ละเอียดเอามาพอกแก้นมคัด ดูดหนองแก้บวม หรือคั้นเอาน้ำจากลำต้นกินแก้บิด ท้องเสีย และแก้ริดสีดวงทวาร ทำให้ไม่อยากบุหรี่ รักษาโรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศในผู้ชาย
ใบ
ใช้ใบสด นำมาตำให้ละเอียด ใช้พอกช่วยสมานแผล หรือคั้นแล้วกรองเอาน้ำ หยอดตาแก้ตาฟาง ตาแดง ตาเปียกแฉะ พอกแก้ปวดหัว แก้กลากเกลื้อน หลอดลมอักเสบ
การใช้สมุนไพร
- ใช้หญ้าดอกขาวทั้ง 5 ส่วน (ราก ลำต้น ใบ ดอก ผล) ตากแห้งทำเป็นชาสมุนไพร หรือนำมาต้มกิน รักษาแผลเบาหวาน แก้ปวดข้อ/ปวดเข่า
- ใช้ใบสดพอกสมานแผล
ผู้ให้ข้อมูล
ดร.อินสรณ์ วุฒิธรรมากรณ์
ปราชญ์ชาวบ้านตำบลแม่กาษา
QR Code-หญ้าดอกขาว